E dånsch manerhäid önj Tjüschlönj as iinj foon fjour manerhäide, wat di stoot önjerkånt hädj. E manerhäid as önjt Norden foon Tjüschlönj än heet sin hoodstää önj Flansburj. Ouers e manerhäid as uk önje kris Rendsburg-Eckernförde. Huum nånt e regjoon Sydslesvig/ Söödslaswig. Hood-foriining for kulturele kääre as di SSF- Sydslesvigsk Forening. E manerhäid heet en äin partai: SSW, Söödslaswigsche wäälerferbånd.

E manerhäid heet äine schoule, weer dånsch snååkt wård än en äin blees, wat arken däi rüt kamt. Maning meetinge wårde önjt iir organisiirt. E manerhäid as önj da toorpe, da krise än önje loondäi fertrin. Sunt harfst 2021 stalt di SSW uk en bundesdäimoon. Fiirdeege wårde eefter dånsche schake hüüljen. Ambai 50.000 manschne siie jam seelew as diil foon e dånsch manerhäid önj Tjüschlönj.

Sinti än Roma booge önj Tjüschlönj åål sunt 600 iir. Da nåne jam seelew deereefter, weers laawe: sü nååne jam da manerhäide önj sentrool än west-Europa Sinti, än da, wat önje ååsten än sööd-ååsten foon Europa booge, Roma. Da jarste bewise foon Sinti än Roma önj Tjüschlönj san üt dåt iir 1407.
Da ambai 60.000 Sinti än 10.000 Roma önj Tjüschlönj snååke tjüsch än Romanes, wat e manerhäide spräke as.

Da Sinti än Roma heewe maning foriininge; on deerfoon as di Zentralrat der Sinti und Roma (sentralrädj foon da tjüsche Sinti än Roma).

E frasch manerhäid önj Tjüschlönj laawet bait heew önj Slaswig-Holstiinj än uk önjt nordweesten foon Needersaksen. Ambai 60.000 manschne fäile jam seelew as Frasche. Da Nordfrasche (ambai 10.000) laawe önj Nordfraschlönj, da Ååstfrasche önj Neeedersaksen, än da Saterfrasche önjt Saterlönj än önje regjioon trinam Cloppenburg. Weer ja booge, sü nane’s jam uk; Nord-, Åast- än Saterfrasche. Bütefor Tjüschlönj laawe uk Westfrasche önj da Neederlönje.

Maning feriine seete jam deerfor in, e frasch spräke, kultuur än identitäät tu beware. Da san tuhuupe lasmoot bai e tåågeferbånd Frasche Rädj.

E tjüsch manerhäid jeewt et åål sunt e öifstiming ouer e gränse 1920, weer e gränse nai laid wöör än di norden foon Slaswig tu Danmark köm. Da Bonn-Kuupenhuuwener ferklååringe foon 1955 wjarn e grünlouge deerfor, dåt e dånsch manerhäid önj Tjüschlönj än e tjüsch manerhäid önj Danmark jarnge kulturele kääre seelew räigle koone. E tjüsch manerhäid önj nord Slaswig/Danmark heet ambai 15.000 lasmoote.  

Jarnge hood foriining as e Bund Deutscher Nordschleswiger, BDN (Bunt tjüsche nordslaswiger), wat ja fertreet. Sin uugen as politisch, kulturel, sosjaal än wirtschaftlik.  

E tjüsch manerhäid heet äine bjarntüninge, schoule än biblioteeke, än en äin blees, wat arken däi rütkamt, än büt maning kulturel än sport-meetinge önj unlike feriine önj.