Northern and
Southern Schleswig
Denmark & Germany28 juny - 7 july 2024

News

Fiif spräke önj iinj seeting


Foon e loonschap, kultuur än uk bai e sport heet e tjüsch-dånsch-frasch gränseregjoon oordi wat tu biidjen. Ours, da spoore foon e übestandi historie san bit diling önje warkeldäi tu schüns.

 

Diling koon huum ham dåt ai mör forstale – ouers am e tjüsch-dånsch gränse wus en lung schöör streewerai. Önj luup foon da iirhunerte heet ham e gränse feranert. Bit tu di tjüschdånsche krich wus di struum Eider e gränse twasche di dånsche hiirtuuchdoom Slaswig önje norden än dåt tjüsche Holstiinj önje sööden. Ma di freese foon Wien köm 1864 Slaswig, wat önjt norden bit Kolding täägen heet, tu Proisen.

Strääwerai am e gränse

Tou iir lääser wal Frånkrik, dåt da manschne seelew bestime koone, weers tu Proisen hiire wan. Duch jarst eefter di 1. wråålskrich köön jam da aliirte deerma döörseete. Önje e följksoufstiming 1920 wön da manschne nördlik foon e gränse foon diling bai Danmark bliwe, söödlik bai Tjüschlönj. Sü köm et, dåt huum en tjüsch manerhäid önj Nordslaswig än en dånsch manerhäid önj Söödslaswig föng.

Aw e wäi eefter Ainglönj

Da mååste waase et ai, dat lung sunt üt e regjoon e wråål feranert wöör. Önjt 5. iirhunert kömen angeln weestlik foon Slaswig ma da jüüte üt e noorden, da saksen üt e sööden än da frasche üt di weesten tuhuupe, am ouert et heef eefter Ainglönj tu käären. Deer, weer diling sööd- än madel-Aingliönj as, jåågenden ja da kelte wach. Foon da angeln kamt uk di noome Ainglönj än da angelsasken ferdiilden jam ouer e hiile wråal.

33 Kilomeeter foon e nordsiie tu e Ååstsiie  

Dåt moto foon e 5. EUROPEADA wiset aw haane, weerfoon e regjoon prääget as:  Between the seas. Wan huum foon Slaswig üt, arken kilomeeter eeftert weesten iinj foon da EUROPEADA-tiims stale wörd, köm huum eefter 33 kilomeeter bai e nåårst stää önj Slaswig-Holstiinj twasche Ååstsiie än Nordsiie önj Hüsem önj.

So latj di oufstånd as, sü bröket as e loonschap twasche da binge siie. Önj weesten lade da nordfrasche ailönje än hålie aw e tjüsch sid, än e ailönj Rømø aw e dånsch sid. Huum tånkt deerbai ai am soon-strönje, dööninge än hiiföögele?  Di iinmooli natör-rüm hiirt aw binge side foon e gränse tut UNESCO-wråålsiirwpårt. Aw binge side san uk nationåål-parks inruchtet wörden, wat e likwåcht foon tuurismus, öökonomii än natörschuts hüülje schan.

Foont heef tu huugels-löön

Bane as dåt lönj prääget foon tri unlike loonschape, wat ja foont norden eefter sööden döörtiie: di fuchtie, flåche mjarsch lait önjt weesten, dan kamt önje mal e soon-gååst. Önjt ååsten lade da huugels üt liim, wat ouerråschend san for da, wat et jarst tooch kaame – dan da mååste liiwe, dåt di noorden äiwen as. Di Knivsberg twasche Aabenraa än Haderslev as 97 meeter hoch än hu tuuriste awt fiilj kaame aw binge side foon e Flensborjer föörde oordi tut swaten.

Twasche e Eckernförder Wik än di Laje Belt jeewt et schoor än latje wik tut bååsen.  E Ååstsiie as gödj fort silen, wat önjt noorden ma maning ailönje tu e sü nånte dånsche söödsiie hiirt.

Krise, stääinge än toorpe

Önj Tjüschlönj as e regjoon önje da krise Nordfraschlönj, Slaswig-Flansborj än di noorden foon e kris Rendsburg-Eckernförde apdiilt. Dertu kamt e krisfri stää Flansborj, sentråål for e dansch manerhäid. E frasche följksfloose heet da grute geschäftsstääinge önj Bräist (Frasch rädj än Nordfriisk Instituut). Oudere bekånte stääinge san e kris-stää Hüsem, Taning, Naibel   än Freedaistää.

Önje noorden foon e gränse as e gemiinde Sööd-Danmark ma maning toorpe. E tjüsch manerhäid as for ålem önj Tuner, Haderslev, Sønderborg än Aabenraa fertrin, weer e hiimstoun foon da sentrååle feriine as.

Wikinger än Herrnhuter

Iinmooli as, hu mänge spräke önj en latje regjoon san - da san ouf än tu önj di seelwie seeting tu hiiren.  Önj Nordfraschlönj snååket huum tjüsch, dånsch, frasch, plåttjüsch än sønderjysk. Dånsch, sønderjysk än tjüsch hiire uk da tu gemiinome spräke-schåt foon e tjüsche än dånsche manerhäid.  

Da tuuriste wårde besuners önjteegen foont da sloote Gottorf önj Slaswig än Augustenborg awt ailönj Als. Tou büte-museen fääre da manschne önje tid tubääg: Önj  Haithabu koon huum ham as en wikinger fäile, önj Christiansfeld as en lasmoot foon e Hernhuuter gemiinde, wat heer tuhüs as.

Mekka for folksmusiikere, gafelseegler än hoonbålspaaler

Huum heet maning live-meetinge, weerfoon tou bai da önjhängere as dåt beest önj hiilj Europa jüle: dåt Tuner-Festiwal for da folk-musikere, än e Flansborger rum-regata for säägelschaawe.

Ach ja, gruten sport jeewt et uk: e SG Flensburg-Handewitt hiirt tu da beeste kjarlse-tiims bait hoonbål önj Europa. Deerfor heer SønderjyskE maning kjarlse än wüste, wat önje jarste liiga spaale. Da kjarlse foon da feriine önj Haderslev än Aabenraa spaale önje dånsch super-liiga.

Wan iinjsen önje tukamst ouer dåt huuchst bai sport än kultuur önje regjoon beruchted wård, kamt huum wälj ai am e EUROPEADA 2024 trinam.

Fiif spräke önj iinj seeting

Lêste nijs

Barren

European Football Championship of the autochthonous national minorities

European Football Championship of the autochthonous national minorities

Organisation

Federal Union of European Nationalities

Federal Union of European Nationalities

 

Mute Hate Speech

Mute Hate Speech

Partners

Federal Ministry of the Interior and Homeland de / UEFA

Federal Ministry of the Interior and Homeland de / UEFA

 

Sydslesvigudvalget

Sydslesvigudvalget

 

Sportland SH

Sportland SH

 

Stadt Flensburg

Stadt Flensburg

 

Kreis Schleswig-Flensburg

Kreis Schleswig-Flensburg

 

Tønder Kommune

Tønder Kommune

 

Region Syddanmark

Region Syddanmark

 

Haderslev Kommune

Haderslev Kommune

 

Aabenraa Kommune

Aabenraa Kommune

 

Sønderborg Kommune

Sønderborg Kommune

 

Kreis Nordfriesland

Kreis Nordfriesland

 

Kreis Rendsburg-Eckernförde

Kreis Rendsburg-Eckernförde

 

Miniszterelnökség, Nemzetpolitikai Államtitkárság Bethlen Gábor Alap

Miniszterelnökség, Nemzetpolitikai Államtitkárság Bethlen Gábor Alap

Local organisers

German Minority in Denmark

German Minority in Denmark

 

Sinti and Roma Organisation

Sinti and Roma Organisation

 

North Frisian Minority Association

North Frisian Minority Association

 

Danish minority in Germany

Danish minority in Germany

Local sponsors

Select

Select

 

Union Bank

Union Bank

 

Rohde Verkehrsbetriebe GmbH

Rohde Verkehrsbetriebe GmbH

 

Flensborg Avis

Flensborg Avis

 

Der Nordschleswiger

Der Nordschleswiger

 

Na Logo

Na Logo

 

Hotel des Nordens

Hotel des Nordens

 

Hudl

Hudl

 

hpo Steuerberater

hpo Steuerberater

 

Strandet

Strandet

 

Naturgeflüster

Naturgeflüster

 

Flensburger Brauerei

Flensburger Brauerei

 

Knipskasten Flensburg

Knipskasten Flensburg

 

Phono Flensburg

Phono Flensburg